Bölüm Hakkında
Tanı ve tedavi uygulamaları esnasında, genellikle cerrahi operasyonların öncesinde hastanın herhangi bir ağrı hissetmemesi için anestezi işlemi uygulanmaktadır.
Hastanın işlem sırasında ağrı duymasını engellemek için kullanılan ilaçlar, anestezi ve reanimasyon uzmanı tarafından belirlenerek uygulanır. Anestezinin insan vücudu üzerindeki bazı olumsuz etkilerini en aza indirmek ve hastanın ameliyattan sonra hayati işlevleri etkilenmeden uyanmasını sağlamak da yine anestezi uzmanının en önemli sorumluluğudur.
Anestezi çeşitleri nelerdir?
Anestezinin; genel, bölgesel, lokal anestezi ve sedasyon uygulamaları şeklinde farklı türleri bulunmaktadır.
Genel anestezi
Yaşamsal fonksiyonlarda bir değişiklik olmaksızın geçici bilinç kaybı ve refleks aktivitede azalma hali genel anestezi olarak adlandırılmaktadır. Genel anestezi uygulaması; bilinç kaybına yol açarak, hastanın ameliyat sırasındaki farkındalığını önler, ağrıyı ortadan kaldırarak hastaya ameliyat sırasında konfor sağlar ve refleks aktiviteyi baskılayıp kas gevşemesi sağlayarak cerrahi müdahalenin yapılmasını kolaylaştırır. Bu etkileriyle genel anestezinin amacı, uygun cerrahi koşulları sağlamaktır. Ancak bunun yanında hastanın ameliyat süresince sağlığını ve güvenliğini devam ettirmek de, anestezi uzmanının görevidir.
Bölgesel anestezi
Başta doğum olmak üzere çeşitli operasyonlarda kullanılmaktadır. Normal doğum ve sezaryende spinal ve epidural anestezi ile kombine spinal epidural anestezi yöntemleri de uygulanabilmektedir. Bölgesel anestezi olarak adlandırılan bu uygulamalar sayesinde hasta bilinci açık olduğu halde herhangi bir ağrı hissetmemektedir.
Spinal anestezi
Çoğunlukla doğum operasyonlarında kullanılmakla birlikte bel hizası ve altında yapılan cerrahi işlemlerde tercih edilmektedir. Sezaryen ile doğum esnasında herhangi bir ağrı ya da acı hissedilmeyen ve doğumun gerçekleşmesinin hemen ardından annenin bebeğini kucağına alabilmesini mümkün kılan anestezi tipidir. Bel bölgesinde epidural boşluğa enjeksiyon yapılır, göğüs altından itibaren uyuşukluk hissi gelir ve hasta acı ve ağrı hissetmez. Doğumda anne bebeğini bilinci açık bir şekilde kucağına alabilmektedir.
Epidural anestezi
Bu anestezi türünde epidural aralığa kateter adı verilen ince bir boru ile enjeksiyon yapılarak hissizlik sağlanır ve yaklaşık 15 dakika içinde ağrı hissi tamamen baskılanmaktadır. Doğum sancılarının hissedilmemesi için de kullanılmaktadır. Normal doğum ve sezaryen doğumda da kullanılmaktadır.
Kombine spinal epidural anestezi
Her iki anestezi yöntemi bir arada uygulanmaktadır. Önce spinal enjeksiyon ile ardından kateter yardımı ile epidural anestezi yapılmaktadır. Yine anne adayları tarafından sıklıkla tercih edilen bir yöntemdir. Anne doğum sonrası yine bilinci açık olduğundan bebeğini ağrısız ve acısız bir şekilde kucağına alabilmektedir.
Tüm bu anestezi yöntemlerinden hangisinin seçileceğine hastanın doktoru, anestezi uzmanı ve hastanın kendisi birlikte karar vermektedir.
Lokal anestezi
Sıklıkla bölgesel anestezi ile karıştırılmaktadır. Diş çekimi, sünnet, çeşitli dermatolojik işlemler ve estetik müdahaleler esnasında sadece işlemin yapılacağı alan çeşitli anestezi ilaçları ile uyuşturulmaktadır.
Anestezi uygulaması tıp eğitimi üzerine anestezi ve reanimasyon uzmanlığı eğitimi yapmış olan doktorlar tarafından uygulanabilir. Anestezi uzmanlarının ameliyat boyunca yardımcılığını yapmak üzere eğitilmiş olan anestezi teknikerleri ve anestezi hemşireleri de ekibin çok önemli bir parçasıdır.
Anestezi süreci nasıldır? Anestezi riski var mıdır?
Hastalara, ameliyathaneye daha rahat gelmeleri için “premedikasyon” denilen, genellikle ağızdan bir ilaç uygulanır. Ameliyathaneye alınan hastanın öncelikle damar yolu açılır. Ardından hasta kalp, solunum ve tansiyon gibi hayati fonksiyonlarını izlemek için monitörize edilir. Bu hazırlıklar sonrasında genel anestezi için, sadece anestezi uzmanının yetkisindeki özel ilaçlar, takılan serum yoluyla hastaya uygulanır. Solunum yolu devamlılığı ve güvenliği için nefes borusuna özel bir tüp yerleştirilir. Güvenli anestezi derinliği sağlandıktan sonra anestezi uzmanının izniyle ameliyata başlanabilir. Anestezinin devamlılığı, solunum yolu ve damardan verilen ilaçların beraberce ya da ayrı ayrı uygulanmalarıyla sağlanır. Ameliyat bitimini takiben kullanılan anestezi ilaçları sonlandırılarak anestezi uzmanı gözetiminde hasta uyandırılır ve uyanma odasına alınır. Hasta burada ısıtılır, ağrısı dindirilir, bulantı ve kusmaya karşı önlemler alınarak, konforlu bir şekilde odasına gönderilir.